Ιερά και βέβηλα Logistics

Καθώς βαρέθηκα πια να ασχολούμαι με την κρίση και πιστεύω πως ό,τι ήταν να ειπωθεί για το θέμα έχει ειπωθεί (πιθανόν σε ώτα μη ακουόντων), νομίζω ότι ήρθε η ώρα να αρχίσουμε και πάλι να ασχολούμαστε με το μέλλον του κλάδου, έστω και σε μια μετα-αποκαλυπτική εποχή. Άλλωστε ό,τι είναι να γίνει θα γίνει, είτε με το γρήγορο και βίαιο σενάριο είτε με το αργό και βασανιστικό. Αν το καλοσκεφτείτε, τώρα που μας έχει δωθεί και ένα χρονικό διάστημα για να λάβουμε τα μέτρα μας, και τα δύο σενάρια έχουν τα υπέρ και τα κατά τους. Επιπλέον η έλλειψη αισιοδοξίας λειτουργεί ενισχυτικά στην κρίση καταρρακώνοντας την ψυχολογία των οικονομικά ενεργών ανθρώπων. Οπότε κλείνοντας το σωτήριον 2010, θα μου επιτρέψετε να αγνοήσω τον περίγυρο και να ασχοληθώ με την εξέλιξη των logistics στον τόπο.

Θέμα μου σε αυτό το τεύχος είναι η διάσπαση στην τοπική αγορά της τεχνογνωσίας γύρω από τα logistics. Και εξηγούμαι:

Αν σήμερα ρωτήσεις έναν φιλήσυχο και αδαή περί τα επιστημονικά πολίτη τι σημαίνει logistics το πιο πιθανό είναι να σου πει ότι πρόκειται για «αυτό» με τις αποθήκες. Ομολογουμένως η πρόοδος από τη δεκαετία του ’90, όταν ο όρος συνδεόταν αβίαστα από πολλούς συμπαθείς συνανθρώπους μας με την καθ’ ημάς λογιστική, είναι όντως αξιοσημείωτη. Πλην όμως θα ήθελα να παρατηρήσω ότι ακόμα χάνουμε περίπου το 70% της εικόνας, καθώς μέχρι στιγμής οι μεταφορές είναι «κάτι άλλο» που κάνουν κάτι λαϊκοί τύποι και βέβαια ούτε λόγος δεν γίνεται για τη διαχείριση αποθεμάτων, το package engineering και τα λοιπά προχωρημένα θεματάκια (που απαιτούν περισσότερες γνώσεις από πρόσθεση και προπαίδεια). Αλλά θα εστιάσω την προσοχή μου στο ζήτημα των μεταφορών για τώρα, ζήτημα άλλωστε που έχει ανοίξει με την αναμενόμενη ριζική αλλαγή του τοπίου στη χώρα.

Υπό αυτήν την έννοια όταν μιλάω για «διάσπαση της τεχνογνωσίας» αναφέρομαι σε όλο το φάσμα της αγοράς: πάροχους υπηρεσιών / εταιρείες logistics, στελέχη επιχειρήσεων, συμβούλους, λογισμικό διαχείρισης της εφοδιαστικής αλυσίδας κ.τ.λ. καθώς μέχρι σήμερα δεν έχω σε γενικές γραμμές σε όλους αυτούς τους χώρους διαπιστώσει να συνδυάζεται επαρκής τεχνογνωσία αναφορικά και με τα δύο πόδια των logistics operations (Αποθήκευση και Μεταφορές) σε μια οντότητα, εκτός βεβαίως από ελαχιστότατες φωτεινές εξαιρέσεις (που δεν προτίθεμαι φυσικά να αναφέρω).

Υπάρχουν λ.χ. οι μεταφορείς και οι «3PL», που όλοι θα ήθελαν να είναι και στα δύο πολύ καλοί αλλά φευ! «υπάρχει και η εξειδίκευση». Αν όμως αυτά τα δύο operations δεν είναι πολύ καλά ολοκληρωμένα οργανωτικά σε ένα φορέα, η σύμπραξη περισσότερων δημιουργεί σχεδόν πάντα δυσεπίλυτα προβλήματα, ρίχνει το επίπεδο των προσφερόμενων υπηρεσιών και παράγει έλλειψη διαφάνειας ως προς την ευθύνη του όλου έργου logistics. Η αναμενόμενη «περεστρόικα» του χώρου των μεταφορών δεν μπορεί να μείνει ασυγκίνητη από αυτό το πραγματικό πρόβλημα σε μια εποχή που ο επαρκής έλεγχος του κόστους και της ποιότητας της προσφερόμενης υπηρεσίας θα είναι ολοένα και πιο σημαντικά κριτήρια επιλογής συνεργατών.

Από την άλλη ο χώρος του management και των συμβούλων φαίνεται σε γενικές γραμμές να έχει ανεπαρκέστατη γνώση γύρω από τα operations της μεταφοράς ή τουλάχιστον πολύ μικρότερη εξοικείωση με αυτά σε σχέση με τις γνώσεις του αναφορικά με την οργάνωση και λειτουργία εμπορικών αποθηκών. Παραδοσιακά η μεταφορά, που έχει τη σημαντικότερη συμμετοχή στο κόστος logistics,  αντιμετωπίζεται ως πεδίο δράσης συμπαθητικών οδηγών και όχι αντάξια σοβαρής αντιμετώπισης από το management. Είναι προφανές αφ’ενός ότι η πρακτική αυτή σε μερικά χρόνια θα μεταφράζεται σε σοβαρή αναπηρία του management και αφ’ετέρου ότι και η αναδιοργάνωση των μεταφορών απαιτεί στελέχη και συμβούλους με επαρκείς σχετικές γνώσεις.

Όσο για το χώρο του λογισμικού διαχείρισης εφοδιαστικής αλυσίδας, είναι γνωστό ότι οι σημέρα προσφερόμενες δημοφιλείς λύσεις περιστρέφονται σχεδόν αποκλειστικά γύρω από την έννοια του WMS μιας εμπορικής επιχείρησης, έχοντας ελλείψεις ανάλυσης ακόμα και για την επαρκή υποστήριξη 3PL εταιρειών ενώ απέχουν έτη φωτός από την υλοποίηση σύγχρονων μεθόδων διαχείρισης των operations των μεταφορών. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και οι φορτωτικές και τα voucher είναι terra incognita όχι μόνο για τέτοιου τύπου λύσεις αλλά ακόμα και για τα ERP. Οι δε εξειδικευμένες περί τη μεταφορά λύσεις (στο βαθμό που υπάρχουν) ακόμα προσπαθούν να μπουν στον καινοζωικό αιώνα του λογισμικού και μακράν βέβαια απέχουν από μια βασική WMS λειτουργικότητα.

Προσωπικά το θέμα αυτό με έχει απασχολήσει εδώ και μερικά χρόνια, καθώς κρίνω ότι μόνο η ολοκλήρωση της τεχνογνωσίας σε όλα τα επίπεδα μπορεί να προσφέρει στο χώρο των logistics το επόμενο μεγάλο βήμα μπροστά. Βλέπετε οι εξελίξεις στην αγορά πάντα «τρέχουν», και με κρίση και χωρίς. Το καθεστώς των μεταφορών μεταμορφώνεται και αν δεν τρέξουμε να προσαρμοστούμε στη νέα πραγματικότητα θα πάψουμε κάποια στιγμή να είμαστε ανταγωνιστικοί. Σύντομα οι ασχολούμενοι με αυτά θα κληθούμε να είμαστε σε θέση να προσφέρουμε ολοκληρωμένες υπηρεσίες και λύσεις.

Και μια τελευταία επισήμανση: Λόγω της γενικότερης αρνητικής πορείας της ελληνικής οικονομίας αλλά και της κρίσης της ναυτιλίας διατρέχουμε τον κίνδυνο να παρακαμφθούμε προς όφελος των «υπανάπτυκτων» γειτόνων μας στο διεθνή καταμερισμό έργου logistics. Και βέβαια δεν θα είναι πάντα υπανάπτυκτοι οι γείτονες μας, γιατί όπου υπάρχει όγκος δουλειάς και χρήμα υπάρχει και πρόοδος στα συστήματα και την τεχνογνωσία. Δεν είναι κρίμα από τη θέση που κατέχουμε σήμερα στο πεδίο αυτό να γίνουμε οι γραφικοί επαρχιώτες της Πόλης, της Σόφιας κ.ο.κ.;
  
Γιάννης Ζώης, Νοέμβριος 2010 / Περιοδικό "Supply Chain & Logistics"