Σκληρό πόκερ

Η αλήθεια είναι ότι έχω ψιλοβαρεθεί να ασχολούμαι με την «κρίση». Ελπίζω ότι κάποια στιγμή θα βαρεθούν και όλοι όσοι τη «διαχειρίζονται με διαδοχικές επιτυχίες» και θα μας αφήσουν να βρούμε - ως Έλληνες - το δρόμο μας. Αν δε το κάνουν, θα βαρεθούμε - ως Έλληνες πάλι - να είμαστε «σοφός λαός» και θα γίνουμε «μια ευχάριστη ατμόσφαιρα» κατά το παλαιόν κινηματογραφικόν. Κατά συνέπεια όλοι οι δρόμοι πάντα οδηγούσαν και ακόμη οδηγούν στη Ρώμη, ή επί το πεζότερον όλα τα ευφάνταστα και φιλόδοξα που κατά καιρούς γεννιούνται στα κεφάλια των ανθρώπων που κατά λάθος βρέθηκαν σε θέση ισχύος θα περάσουν κι αυτά το κατώφλι του κουρείου και θα ησυχάσουν τελικά.

Γιατί όπως και να το κάνουμε από τη μύγα δεν βγάζεις ξύγκι (όσο και να ζουπήξεις), όπως κατ’ αναλογία και αν περιμένεις το μήλο να πέσει από τη μηλιά και να προσγειωθεί στο στόμα σου μάλλον θα πεινάσεις (δεν μπορεί κάθε μέρα να έχεις θεόπνευστο timing), κ.ο.κ. Και καθώς είμαστε σε εποχή fast-forward θα έχουμε τη μοναδική ευτυχία να τα δούμε όλα να συμβαίνουν μέσα σε ολίγιστους μήνες ή έστω χρόνια (και πίστευα ότι γεννήθηκα σε λάθος εποχή).

Μερικές χρήσιμες επισημάνσεις τώρα:

Θυμάστε που έλεγα πριν μερικά τεύχη ότι το κόστος εργασίας αποσυμπιέζεται και άρα πρέπει να αρχίζουμε να σκεφτόμαστε επενδύσεις και νέες δραστηριότητες; Αν οι υπολογισμοί μου είναι σωστοί, αυτή τη στιγμή πρέπει κατά μ.ό. να είναι συνολικά γύρω στο 50% από την εκκίνησή του προ κρίσης - σε πραγματικούς αγοραίους όρους - και βρίσκεται ακόμα σε ελεύθερη πτώση (σε κάποιους τομείς απόλυτα δικαιολογημένα, σε άλλους εντελώς αδικαιόλογητα). Δράττομαι της ευκαιρίας να πω σε αυτό το σημείο ότι οι συγκρίσεις - ευσεβείς πόθοι(;) κάποιων της Ελλάδας με αξιαγάπητες χώρες, όπως η γείτων Βουλγαρία ή η Κροατία και η Εσθονία, στερούνται κάθε σοβαρότητος γιατί αγνοούν το παραγωγικό δυναμικό της χώρας (προσοχή όχι την παραγωγή, γιατί εκεί είμαστε σε δραματικά χάλια εδώ και καιρό εξαιτίας των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά τις δυνατότητες της χώρας). Και η αμοιβή της εργασίας πρέπει να είναι συνάρτηση του παραγωγικού δυναμικού, αν το σύστημα εξουσίας μιας χώρας επιδιώκει ηρεμία και χαλαρότητα (φραπέ στο μπαλκόνι κ.τ.λ.). Απ’ ό,τι θυμάμαι η Ελλάδα είναι κάπως πιο ενδιαφέρουσα χώρα από πλευράς παραγωγικών δυνατοτήτων από τη Γροιλανδία ή τη Ναμίμπια.

Επιστρέφοντας τώρα στην αρχική επισήμανση, νομίζω ότι ως προς αυτόν το συντελεστή κόστους είμαστε ήδη σε καλό σημείο ή τελοσπάντων κοντά στο σημείο καμπής («θραύσης» θα έλεγαν άλλοι). Και από προσφορά εργασίας, άλλο τίποτα. Απομένει αποκλειστικά να συμμαζευτούν και κάποιες ΔΕΚΟ και κάτι ξεχασμένες φρουρές του Δημοσίου, έτσι για να υπάρχει και μια αίσθηση δικαιοσύνης στον περίγυρο.

Κατ’ αναλογίαν είχα επισημάνει την ανάγκη αλλαγής προϊόντος με στόχους: (α) μειωμένες ανάλογα με τα εισοδήματα τιμές καταναλωτή, (β) απεξάρτηση όσο το δυνατόν από προμηθευτές του εξωτερικού, και (γ) δυνατότητα εξαγωγών. Για την ώρα ως προς αυτούς τους στόχους τα σημάδια από την αγορά δείχνουν ότι αρκετοί έχουν πάρει τα μηνύματα των καιρών και έχουν αρχίσει να κάνουν κινήσεις. Δεν αναφέρομαι μόνο στο «κίνημα της πατάτας» και τη στροφή αρκετών καταστημάτων προς τα ελληνικά προϊόντα (τα οποία είναι ενδεικτικά του τι μπορεί να συμβεί τους επόμενους μήνες στην αγορά), αλλά και σε business plans που γνωρίζω ή για τα οποία έχω πληροφορηθεί, που βασίζονται σε αυτή τη φιλοσοφία για το «προϊόν».

Αυτό που θέλω να τονίσω σχετικά με το προηγούμενο είναι ότι οι Έλληνες επιχειρηματίες πρέπει να γνωρίζουν ότι, καθώς η Ελλάδα γίνεται αντικειμενικά και με γρήγορους ρυθμούς αρκετά ελκυστική για την προσέγγιση επενδύσεων, υπάρχουν αρκετά κεφάλαια που επιδιώκουν να επενδυθούν σε παραγωγικές δραστηριότητες που έχουν καλά σχεδιαστεί και αποτυπωθεί σε προσεκτικά καταρτισμένα επιχειρηματικά σχέδια (όχι πάντως ευφάνταστα και ανεδαφικά σενάρια σαν αυτά που κυκλοφορούσαν κατά εκατοντάδες στα χρόνια των ευρωπαϊκών «πακέτων»), απλά γιατί όλες οι άλλες μορφές επένδυσης σε τόσο ταραγμένες εποχές νομισματικής αστάθειας και χρηματοπιστωτικών κρίσεων φαίνεται ότι έχουν σημαντικό ρίσκο.

Το τελευταίο που απομένει να γίνει είναι το «κούρεμα» του κράτους και προς αυτό δεν μπορούμε να βοηθήσουμε με την δραστηριότητά μας ως επαγγελματίες, παρά μόνον με την ιδιότητά μας ως πολίτες. Πρέπει να καταστήσουμε σαφές προς όλους τους εκλεγόμενους κυβερνήτες, και επίσης προς τους φιλεύσπλαχνους τεύτονες δανειστές μας, ότι η βρύση της φορολογίας στέρεψε παντελώς και ότι τα δις που αναζητούν πρέπει να τα βρουν από το σύστημα που έστησαν για να υλοποιεί τις κοντόφθαλμες πολιτικές τους και τις κομματικές πελατείες που το στήριζαν, αδιαφορώντας πλήρως για τις ανάγκες της αγοράς και της ευρύτερης κοινωνίας. Μπορούμε - είναι περίοδος εκλογών - και το μήνυμα πρέπει να είναι σαφές (ο καθένας πάντως ας βρει τον τρόπο που περισσότερο τον εκφράζει για να το στείλει). Πρέπει πια να παίξουμε πιο σκληρό πόκερ. Παίζονται τα κεφάλια μας.

Γιάννης Ζώης / Μάρτης 2012